هاشم و سهراب در پرورشگاه زندگی می‌كنند. آنها از سن كم در اینجا زندگی می‌كنند تا به مرحله نوجوانی و جوانی می‌رسند. ممكن است ناخودآگاه با خواندن این خلاصه داستان از سریال به یاد مجموعه تلویزیونی «بچه مهندس» بیفتید كه داستانش شباهت بسیاری با این سریال داشت، اما سریال «از سرنوشت» به لحاظ قصه، داستانک‌ها، ساختار و... شباهت به سریال «بچه مهندس» ندارد. «از سرنوشت» که حالا فصل سوم آن در حال تولید است، از مجموعه هایی بود که مورد توجه مخاطب قرار گرفته است. فصل یک آن که اکنون از آی فیلم در حال پخش است دو کارگردان داشته که ما به سراغ علیرضا بذرافشان یکی از کارگردان‌های آن رفتیم که کارگردانی فصل دوم را هم به عهده داشته است. صحبت های بذرافشان را درباره «از سرنوشت» می‌خوانید.
شما در فصل یک سریال «از سرنوشت» در کنار محمد رضا خردمندان کارگردانی این مجموعه را به عهده داشتید؛ اما در فصل دوم به تنهایی این مجموعه را کارگردانی کردید این تغییر چطور اتفاق افتاد؟
واقعیت این است که پیشنهاد کارگردانی فصل دوم سریال از طرف سارا خسرو آبادی که یکی از نویسندگان سریال بود، به من داده شد و پس از جلساتی که با آقای اکبر تحویلیان تهیه کننده این مجموعه داشتیم، طرح این مجموعه را خواندیم و بررسی کردیم. البته در ابتدا قصه را برای من تعریف کردند که کنجکاو شدم و زمانی که فیلمنامه را خواندم، دیدم واجد ظرفیت هایی است که با نگاه من انطباق دارد و به واسطه تجربه قبلی هم که با عوامل داشتم، کارگردانی این فصل را پذیرفتم.
فصل اول این سریال دو کارگردان داشت که شما و آقای خردمندان بودید که اینک از شبکه آی فیلم در حال بازپخش است. چرا در ایران کمتر شاهد کارگردانی مشترک یا گروهی هستیم؟
به قول معروف اگر آشپز دو تا شد آش یا شور می شود یا بی نمک. جدا از شوخی، این به یک خلاء فرهنگی در جامعه ما برمی گردد که اساسا کمتر می توانیم کار گروهی انجام دهیم. اتفاقا در فیلم و سریال سازی چون ماهیت جمعی و گروهی دارد، این تجربه اتفاق می افتد و در واقع تمرین می شود. گرچه کارگردانی مشترک به دلیل برخی موانع و بازدارنده هایی که وجود دارد، کار ساده ای نیست و دشوار است یا دست کم ما فرمول هایش را بلد نیستم. اتفاقا «از سرنوشت» جزو معدود سریال هایی بود که کارگردان‌های مختلف فصل‌های مختلفش را ساختند، حتی قرار بود کارگردان فصل سوم نیز فرد دیگری باشد. خوشبختانه از آنجا که با محمدرضا خردمندان همکاری داشتیم، همزمان با هم پیش تولید فصل اول و دوم را انجام می‌دادیم و درباره نقاط مشترک کار، کاراکترها و فضای کاری تبادل نظر می‌کردیم؛ مثلا درباره انتخاب عوامل و بازیگران که این همفکری ها خیلی راهگشا بود و به پیشبرد کار کمک کرد.
چه مولفه یا به قول خودتان ظرفیتی در فیلمنامه وجود داشت که برای شما جذاب بود و کارگردانی این فصل را قبول کردید؟
مهمترین آن قصه جوان پسندش بود که می توانست نسل جوان را با سریال و قصه اش همراه کند. در واقع نه صرفا به دلیل اینکه شخصیت های قصه جوان بودند که خود تجربه جوانی و شور و حال و ریسک پذیری اش در قصه که فراز و نشیب و تعلیق داشت، می توانست برای مخاطب جذاب باشد و البته مسائل اجتماعی و مبتلابه جوانان امروز را هم به تصویر می کشید. موضوعات و مسائلی مثل عاشق شدن، اشتغال و ازدواج و کارهای خطرناک و مسائلی از این دست که با دوران جوانی پیوند خورده است. به نظرم این ویژگی ها می توانست به تولید یک سریال پرمخاطب منجر شود. ضمن اینکه فکر می کردم جوانانی که در این سریال می بینیم به واقعیت نزدیک ترند و این می تواند همدلی آنها را با قصه و شخصیت هایش بیشتر کند و با تلویزیون آشتی دهد.
اتفاقا بازیگران جوان و ناشناخته ای در این مجموعه بازی کردند. نگران این نبودید که به دلیل کم تجربگی نتوانند از پس کار چنانکه در ذهنتان بود برآیند؟
برعکس، من معتقدم که بازیگر جوان و تازه کار، اما مستعد از قابلیت و انگیزه بیشتری برای بازی برخوردار است به همین دلیل هم سعی کردم از آنها استفاده کنم. اتفاقا من بیشتر علاقه دارم که از بازیگری که هوش لازم را دارد، استفاده کنم و اصلا جوان بودن یا حتی کم تجربگی اش مهم نیست. اگر بازیگر هوش کافی داشته باشد، کارگردان می تواند از ظرفیت و استعداد او در جهت خلق شخصیت مورد نظر خود استفاده کند. من تجربه کار کردن با بازیگران جوان را دارم و به جرئت می گویم که یک بازیگر جوان باهوش بیش از یک بازیگر چهره جواب می دهد. ضمن اینکه اقتضای برخی از نقش ها این است که بازیگر ناشناس باشد تا مخاطب تصویری پیشینی از او در ذهن نداشته باشد. جالب است بدانید که به حدی در این باور مصمم بودم که نزدیک به دو ماه طول کشید تا بازیگران نقش هاشم و سهراب و مجید و نغمه را انتخاب کنیم . در این کار، اغلب چهره ها جوان و تازه هستند به جز خانم مائده طهماسبی و علیرضا آرا. ما از بازیگران گوناگون و محتلفی تست گرفتیم تا به گزینه های موجود رسیدیم. اتفاقا تلویزیون رسانه ستاره ساز است و بسیاری از بازیگران ستاره سینمای ایران ابتدا از تلویزیون آغاز کردند و در اینجا خود را ثابت کردند و نشان دادند و بعد به شهرت و منزلت حرفه ای رسیدند.
قصه «از سرنوشت» گرچه نشان می دهد که دغدغه اجتماعی داشته و بالطبع چالش های زندگی اجتماعی با تلخی هایی همراه است؛ اما رگه هایی از طنز هم در آن پیدا بود. چه شد که به این زبان و فرم در بیان دغدغه های اجتماعی رسیدید؟
معتقدم که با چاشنی طنز و کمدی هم می توان در بیان تلخی ها تلطیف ایجاد کرد و هم تاثیرگذاری آن را بیشتر کرد. به نظرم ما چه هنرمندان و چه خود تلویزیون و رسانه باید از پس طرح تلخی ها و آسیب های اجتماعی، امید اجتماعی را هم تقویت کنیم و در واقع حس امید را به مخاطب القا کنیم تا مخاطب دچار سرخوردگی و یاس نشود. البته قصد ما ایجاد طنز و کمدی نبود، بلکه از آن برای تلطیف تلخی قصه و حسی شیرین برای ایجاد همان امید اجتماعی که گفتم بهره گرفتیم. جامعه امروز ما به ویژه نسل جوان بیش از هر چیز به امید نیاز دارد.
(مصاحبه از سید رضا صائمی)
سریال «از سرنوشت۱» هر شب ساعت ۲۲:۰۰ روی آنتن آی‌فیلم می‌رود و تکرار آن نیز در ساعت ۶:۰۰ صبح و ۱۴:۰۰ روز بعد پخش می‌شود.
بیشتر بخوانید:
دانلود و مشاهده فصل اول سریال «از سرنوشت»
رفاقت چند ساله هاشم و سهراب به پایان می‌رسد؟
آغاز تصویربرداری فصل ۴ از سرنوشت
م ه / س م
